มีมาแต่โบราณ! "เจ้าคุณพระ" หรือ "พระสนมเอก" หลังการสถาปนา เจ้าคุณพระสินีนาฏ

        ตำแหน่งนี้มีมาแต่โบราณ “ในหลวง” โปรดเกล้าฯสถาปนา “เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี” ตามที่จารึกลงในสุพรรณบัฏ

        เปิดความรู้ เจ้าคุณพระ หรือ พระสนมเอก มีการสถาปณาครั้งแรกเมื่อปี 2464 ปัจจุบัน ในหลวง รัชกาลที่ 10 โปรดเกล้าฯ สถาปนา เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี

        เมื่อคืนวานนี้ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สถาปนา พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ขึ้นเป็น เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี ตามที่จารึกลงในสุพรรณบัฏ

        ทั้งนี้ เฟซบุ๊ก คําไทย ได้มีการเผยข้อมูลว่า ตำแหน่ง "เจ้าคุณพระ" หรือ "Royal Noble Consort" คือตำแหน่งพระสนมเอกขั้นหนึ่ง สูงกว่าตำแหน่งเจ้าคุณจอมมารดา และเจ้าจอมมารดา สถาปณาครั้งแรกเมื่อปี 2464 เมื่อ 98 ปีก่อน รัชกาลที่ 6 สถาปนา "เจ้าคุณจอมมารดาแพ" ขึ้นเป็น "เจ้าคุณพระประยุรวงศ์"

ลำดับพระภรรยาเจ้า

1. พระอัครมเหสี           - สมเด็จพระบรมราชินีนาถ

          - สมเด็จพระบรมราชินี

          - สมเด็จพระราชินี

          - สมเด็จพระบรมราชเทวี

          - สมเด็จพระอัครราชเทวี

2. พระมเหสี

          - พระนางเจ้า พระวรราชเทวี

3. พระราชเทวี

          - พระนางเจ้า พระราชเทวี

4. พระนางเธอ

5. พระอรรคชายาเธอ

6. พระราชชายา           - พระวรราชชายา           - พระราชชายา

7. พระสนมเอก

          - เจ้าคุณพระ

          - เจ้าคุณจอมมารดา

          - เจ้าจอมพระ

8. พระสนม

          - เจ้าจอมมารดา

          - เจ้าจอม

          - จอมมารดา

        เปิดเรื่องราวของ เจ้าคุณพระประยุรวงศ์ เจ้าคุณพระ องค์แรกแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผู้นำในด้านการเปลี่ยนเครื่องแต่งตัวภายในราชสำนัก ก่อนที่จะมีการสถาปนา เจ้าคุณพระสินีนาฏ

        เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม 2562 พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ สถาปนา พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงสินีนาฏ วงศ์วชิราภักดิ์ ขึ้นเป็น เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี หลังจากที่ พลตรีหญิง ท่านผู้หญิงสินีนาฏ ได้ปฏิบัติหน้าที่ฉลองพระเดชพระคุณในราชการในพระองค์ด้วยความเรียบร้อยและแบ่งเบาพระราชภาระได้เป็นอันมาก จนเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย สมควรจะยกย่องให้มีเกียรติยศสูงขึ้นตามโบราณราชประเพณี  

        ทั้งนี้ เจ้าคุณพระสินีนาฏ พิลาสกัลยาณี นับว่าเป็นสตรีที่ได้รับตำแหน่ง เจ้าคุณพระ คนที่ 2 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดยผู้ที่ได้รับตำแหน่งเจ้าคุณพระคนแรกนั้น คือ เจ้าคุณพระประยุรวงศ์

        เจ้าคุณพระประยุรวงศ์ หรือ เจ้าคุณจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่ 5 เป็นพระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งยศในขณะนั้นเป็นเพียง เจ้าคุณจอมมารดาแพ แต่เมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงขึ้นครองราชย์ ได้มีการสถาปนายศเจ้าจอมมารดาแพ เป็น เจ้าคุณพระประยุรวงศ์

        ท่านเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ นอกจากในรัชกาลที่ 5 จะได้เป็นผู้นำในด้านการเปลี่ยนเครื่องแต่งตัวภายในราชสำนักแล้ว ยังได้รับหน้าที่เป็นผู้เบิกพระโอษฐ์พระราชโอรส และ พระราชธิดา ในรัชกาลที่ 5

        ในปี พ.ศ. 2484 เจ้าคุณพระประยุรวงศ์เมื่อวัยแก่ชราใกล้จะถึง 90 ปี นายกรัฐมนตรีประกาศชักชวนสตรีไทยให้เปลี่ยนเครื่องแต่งตัว เช่นเปลี่ยนตัดผมสั้นเป็นไว้ยาว เปลี่ยนนุ่งผ้าโจงกระเบนเป็นนุ่งถุง และให้ใส่เกือกใส่หมวกเป็นต้น รัฐบาลไทยได้ชวนเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ให้เป็นผู้นำสตรีที่มีบรรดาศักดิ์ให้เปลี่ยนแปลง ท่านก็ยินดีรับช่วยและเอาตัวของท่านเองออกหน้าเปลี่ยนเครื่องแต่งตัวตามอย่างที่ต้องการ

        เจ้าคุณพระพระประยุรวงศ์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

           - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นปฐมจุลจอมเกล้า

           - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นมหาวชิรมงกุฎ

           - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 5

           - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2

           - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1

           - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2

        ในส่วนของเรื่องยศ เจ้าคุณพระ สามารถอ่านได้ ที่นี่  

ข้อมูลและภาพ จาก kapook / praew