หลายคนคงยังไม่เคยทราบว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช หรือรัชกาลที่ ๙ มีอาหารที่ไม่ทรงโปรดมาก จนถึงกับโบกพระหัตถ์ให้ย้ายไปจากโต๊ะเครื่องเสวยแทบทุกครั้ง เรื่องราวนี้ถูกบันทึกไว้ในหนังสือ "ใกล้เบื้องพระยุคลบาท" และ "เย็นศิระเพราะพระบริบาล กับ ลัดดาซุบซิบ" ที่เขียนโดย คุณแถมสิน รัตนพันธ์

        ในหนังสือได้มีการเอ่ยถึงพระกระยาหารที่ทรงโปรด หรือ ลักษณะอาหารที่ทรงโปรดเสวย เช่น โปรดเสวยผัดถั่วงอกแบบใส่หมูกับกุ้งน้อยๆ แต่ใส่ถั่วงอกมากหน่อย และแม้กระทั้ง ผลไม้ที่ได้ชื่อว่า "ราชาของผลไม้" คือ ทุเรียน  ทรงโปรดเสวยทุเรียนทุกพันธ์ที่ทาง "ห้องเครื่อง" จะจัดมาให้เสวย โดยจะทรงเสวยแบบฝรั่ง โดยใช้ส้อม

        แต่ในหนังสือทั้ง ๒ เล่มก็ยังได้เขียนถึงอาหารที่ รัชกาลที่ ๙ ไม่ทรงโปรดเสวยมาก ถึงกับโบกพระหัตถ์ให้ย้ายออกไปโดยมีหัวเรื่องว่า “ในหลวงไม่ทรงโปรดเสวยปลานิล”  

.

        โดยมีการอธิบายไว้ว่า เมื่อทุกครั้งที่มีผู้นำปลานิลมาตั้งเครื่องเสวย จะโบกพระหัตถ์ให้ย้ายไปไว้ที่อื่นโดยที่ไม่รับสั่งอะไรเลย จนวันหนึ่งมีผู้กล้าหาญชาญชัยกราบบังคมทูลถามว่า เพราะเหตุใดจึงไม่โปรดเสวยปลานิล รัชกาลที่ ๙ มีพระกระแสรับสั่งกลับมาว่า “ก็เลี้ยงมันมาเหมือนลูก แล้วจะกินได้อย่างไร”

สืบเนื่องมาจากในราวปี พ.ศ. ๒๕๒๔ แรกครั้งพระจักรพรรดิอากิฮิโต ประเทศญี่ปุ่น ยังทรงฐานันดรศักดิ์เป็นพระมกุฎราชกุมาร ได้ส่งปลานิลทางเครื่องบินจำนวน ๑๐๐ ตัวมาทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวายรัชกาลที่ ๙ ปรากฏว่า เมื่อเดินทางมาถึงเมืองไทย ปลาตายเกือบหมด เหลือรอดอย่างใกล้ตายเพียง ๑๐ ตัว

        รัชกาลที่ ๙ ทรงเป็นห่วงเป็นใยปลานิลเหล่านี้ จึงมีพระราชกระแสรับสั่งให้นำไปไว้ในพระที่นั่ง และทรงเลี้ยงอย่างประคบประหงม ให้อาหารด้วยพระองค์เอง จนปลานิลทั้ง ๑๐ ตัวรอดชีวิต ปลานิลทั้ง ๑๐ ตัวได้สนองพระเดชพระคุณแพร่พันธ์ไปอีกมากมายตามพระราชประสงค์ เป็นอาหารคนไทย ๖๒ ล้านคนมาจนถึงทุกวันนี้

.

ข้อมูลและภาพจาก หนังสือ “เย็นศิระเพราะพระบริบาล กับลัดดาซุบซิบ หน้า ๙๗ – ๙๙