ครุย และ พิธีการ “บัณฑิตน้อย” ที่เคยมีกันเฉพาะระดับปริญญาตรีขึ้นไป ต่อมาได้ลามไปถึงอนุบาล และ ส่วนใหญ่เป็นโรงเรียนเอกชน แต่มาตอนนี้ลามครอบคลุมไปมากขึ้นจนเกือบทั้งประเทศ… แต่ก็ยังหาข้อดีอะไรไม่ได้ และ แถมยังมีข้อเสียที่เห็นได้ชัด นั่นคือ…

    1.สิ้นเปลืองเงินทองของผู้ปกครอง

    ไหนบ่นกันอุบว่าเศรษฐกิจย่ำแย่…? ไหนพูดกันว่าเราจะช่วยลดค่าใช้จ่ายให้ผู้ปกครอง…? แต่กิจกรรมแบบนี้ล้วนเพิ่มค่าใช้จ่ายให้ผู้ปกครองแทบทั้งสิ้น ทั้งค่าชุดครุย ค่าพิธีรีตองต่างๆ

(เป็นเพียงภาพประกอบเท่านั้น)

2. สร้างสังคมที่ยึดมั่น "พิธีการ" มากเกินไป

    สร้างค่านิยมที่ยึดมั่นพิธีการมากเกินไป จนไม่เห็นความสำคัญของแก่นสารที่แท้จริง เราร่ำเรียนเพียรศึกษาไปเพื่ออะไร เพื่อความรู้ไปประกอบอาชีพเลี้ยงตน หรือ เพื่อถ่ายรูปสวยๆในวันเรียนจบไว้อัพลงโซเชียล

    สถานศึกษากำลังพันธนาการคุณภาพการศึกษาของเราให้อยู่กับที่ ฉุดขึ้นยากมาก ผมไม่โทษผู้บริหารสถานศึกษาครับ ที่ผ่านมาเราก็ต่างมีส่วนสร้างให้สิ่งนี้เกิดขึ้น

3. ทำให้ “ครุย” ไม่สมเกียรติ

    ครุยเกลื่อนเมือง ครุยระดับปริญญาของมหาวิทยาลัย ถูกลดคุณค่า และ ความหมายลง

    ครุย และ พิธีการ “บัณฑิตน้อย” ที่มีอยู่แค่ระดับอนุบาล ก็ยังพอยินดี ดูความน่ารักของเด็กๆ คิดเสียว่าเป็นกิจกรรมสร้างสรรค์ภายในครอบครัวที่มีสถานศึกษาอำนวยการให้

(เป็นเพียงภาพประกอบเท่านั้น)

    แต่…ยิ่งอยู่ ครุยและพิธีการ “บัณฑิตน้อย” ยิ่งลามถึง ป.6 ม.3 ม.6 ปวช ปวส ลามจากโรงเรียนเอกชน จนถึงโรงเรียนของรัฐบาล ลามจากพื้นที่น้อยๆ จนกินพื้นที่กว้างขึ้นๆ ครอบคลุมทั้งประเทศ

    ก่อนเขียนบทความนี้ผมลองสำรวจเล็กๆ จาก ผอ.สถานศึกษาที่เป็นกัลยาณมิตรกันจำนวนหนึ่ง ว่ากรณีครุยและพิธีการบัณฑิตน้อยของ ม.3 และ ม.6 นั้น เป็นความต้องการของใคร? สถานศึกษา ผู้ปกครอง หรือ นักเรียน ได้คำตอบว่า โดยส่วนใหญ่เป็นความประสงค์ของนักเรียน

(เป็นเพียงภาพประกอบเท่านั้น)

    นักเรียนของเราเป็นเด็ก เราเป็นครู เราต้อง “เอาใจ” เขาหลายเรื่องอยู่แล้ว เพื่อให้เขาตั้งใจเรียน

    แต่.. “หยุด” เอาใจนักเรียนในเรื่องที่ไม่ควรเอาใจเถอะครับ… เพื่อฝึกนิสัยการประหยัดและไม่ยึดติดกับสิ่งที่เป็นสาระน้อยกว่าให้แก่เยาวชนของเรา

    เพื่อสร้างวัฒนธรรมประหยัดร่วมกันกับสังคม เพื่อสร้างสังคมที่มีแก่นสารมากกว่านี้ร่วมกัน และเพื่อสร้างสังคมการศึกษาที่รักษามาตรฐานของ

    “ครุย” เอาไว้ในที่ที่ควรเป็นร่วมกัน… สิ่งนี้ต่างหากที่เราจะสัมผัสได้ว่า “การศึกษาคือความเจริญงอกงามของมนุษย์และสังคมมนุษย์”

    กระทรวงศึกษาธิการ “เบรค” เรื่องนี้บ้างเถอะครับ… ให้จัดกันอย่างเรียบง่าย ประหยัดเงิน ประหยัดเวลา ก็พอแล้ว เน้นความภาคภูมิใจเชิงนามธรรมครับ

(เป็นเพียงภาพประกอบเท่านั้น)

    ผมมั่นใจว่า สังคมและการศึกษาของเราจะดีขึ้นแน่…โดยการ “ไม่มองข้าม” เรื่องที่บางคนอาจจะคิดว่า “เป็นประเด็นเล็ก” แบบนี้แหละครับ.

ผศ.ดร.ประภาศ ปานเจี้ยง
คณะศึกษาศาสตร์และศิลปศาสตร์
มหาวิทยาลัยหาดใหญ่

ข้อมูลและภาพจาก ผศ.ดร.ประภาศ ปานเจี้ยง