สำหรับใครที่กำลังมองหาไอเดียทำห้องครัวไทยนอกบ้านสวยๆ ที่สามารถ เป็นทั้งที่ทำกับข้าว ทำขนม และเรือนเพาะชำ ด้วยงบเพียง 40,000 บาทเท่านั้น วันนี้ "คุณกบฏน้อยจากดาว B612" จะมาบอกเล่าประสบการณ์การทำห้องครัวสุดน่ารักให้ฟังกัน

        ด้วยความที่เจ้าของเรื่องราวอยู่กับยายตั้งแต่เด็ก และยายเป็นคนชอบเข้าครัวทำให้ช่วงเวลาว่างต้องขลุกอยู่ในครัวกับยายตลอด วันหนึ่งต้องรื้อบ้านเดิม เขาก็เลยขอไม้เก่าที่เป็นครัว และก็อุปกรณ์ทำครัวที่เคยเป็นของยาย ย้ายมาบ้านที่กรุงเทพฯ ทำให้เกิดครัวไทยนอกบ้านจากสมบัติยายขึ้นมา เป็นครัวที่มีจิตวิญญาณ เต็มเปี่ยมไปด้วยความรัก และมีคุณค่าทางจิตใจ

ก่อน

หลัง

รีวิวทำครัวยังไงให้อยู่ในงบ 40,000 บาท (ที่เหลือเอาสมบัติยาย) โดย คุณ กบฏน้อยจากดาวB612

        จริงๆ จุดธูปบอกแกเอา เพราะยายแกรักสมบัติชิ้นที่ว่าของแกมาก สมบัติที่ว่าก็คือ... ครัวแกนั่นแหละ

        ค่อนชีวิตของยายคือครัว ที่ที่ทำอาหารเลี้ยงคนในบ้านตั้งแต่ที่บ้านมีฐานะเข้าขั้นเศรษฐี ทำกินกันใหญ่โตเป็นเรื่องเป็นราว วิจิตรสวยงามจนถึงวันที่ตกต่ำ มีแค่น้ำพริกกะปิแห้งกินกับผักลวกกันสองตายาย ครัวนี้ก็ยังเป็นที่หวงแหนของหญิงแก่คนนี้อยู่เสมอ

        วันนี้มีบ้านเป็นของตัวเอง ครัวก็ทำทิ้งไว้ครึ่งๆ กลางๆ เพราะผู้รับเหมาทิ้งงาน จนเมื่อกลางปีที่แล้ว ที่บ้านบอกว่าจะสร้างบ้านใหม่ โดยจะรื้อบ้านเก่าที่ยายกับตาเคยอยู่ทิ้ง ผมก็เลยอาศัยช่วงชุลมุน ขอไม้เก่าที่เป็นครัว และก็อุปกรณ์ทำครัวที่เคยเป็นของยาย ย้ายมาบ้านที่กรุงเทพฯ ไม่มีใครขัดข้อง เรื่องช่างผมโชคดีที่มีคนรู้จักมาช่วยทำด้วย ไม่มีการออกแบบใดๆ แต่บอกไปแค่ว่าอยากได้ครัวเหมือนเดิมที่เป็นของยาย อยากเปิดหน้าต่างแล้วเจอสวน อยากเอายายมาอยู่ด้วย พูดแค่นี้ช่างก็เข้าใจ 

.

.

.

        - จัดการเอาฝาไม้เฌอร่าเก่าออก เพื่อที่จะขยายไปจนสุด ช่างคนที่แล้ว (อยากจะเรียกเป็นตัว) ทิ้งไป ประตูก็ไม่ทำให้คือ จะทิ้งงาน ไม่ว่าเลย แต่ช่วยทำประตูให้หน่อยก็ไม่ได้ วันดีคืนดี แมวมานอน นกพิราบมาทำรังกันครื้นเครง

.

        - เราไม่ลงเสาเข็ม แต่เลือกพื้นเป็นใต้ถุนครับ ไม่แน่ใจว่าผิดหลักสถาปนิกอะไรหรือเปล่า เพราะว่าทำกันเอง

.

        - ไม้ถูกส่งมาทางรถไฟ เอารถไปขนมา เอามาทุกชิ้น ทุกความทรงจำ ไม้แผ่นนี้เสี้ยนเคยตำเท้า

.

        - ไม้พวกนี้เป็นไม้ที่คุ้นเคยมาตั้งแต่เด็กๆ เกิดมาก็เห็นพวกมันแล้ว เพราะฉะนั้นอายุก็น่าจะร่วมๆ 100 ปี มีทั้งไม้ประดู่ ไม้สัก ไม้ตำเสา แล้วไม้บางแผ่นคือ ตาเลื่อยเองนะครับ ผมไม่รู้ว่าคนโบราณเขาทำยังไงถึงเลื่อยไม้ทั้งต้นให้เป็นแผ่นได้ เพราะสมัยก่อนคงไม่มีเลื่อยไฟฟ้า กว่าจะได้สักแผ่นนี่ แขนคงปวดไปเป็นเดือน

        - ได้มาก็เอามาขัด ขัดไปก็นึกถึงความหลังไป คือมันมีชีวิต มีเรื่องราว ไม้แผ่นนี้มีคนที่เคยมีชีวิตอยู่ คนที่เคยดูแลเรื่องปากท้องคนนับสิบคน คนที่รักในการทำอาหาร (รักหรือจำใจรักล่ะยาย) คนที่ทำอาหารทุกอย่างด้วยความตั้งใจ คนที่รู้หมดว่าคนนี้กินเผ็ด คนนี้ต้องมีของจืด คนนี้ไม่ชอบขม คนที่เคยใช้ชีวิตอยู่ในนี้แต่ตอนนี้ไม่อยู่แล้ว เคยเหยียบ เคยเดินผ่าน เคยนั่ง เคยจับ เคยถู ทุกร่องรอยมันคือที่เก็บความทรงจำ

        - เนื้อไม้อย่างหนาและแข็ง

.

.

        - ขึ้นโครงด้วยเหล็กเสร็จแล้ว ก็ใช้แผ่นไฟเบอร์ซีเมนต์กั้นฝาอีกที จากนั้นเอาไม้พื้นกระดานมาปู ถ้ามันจะทรุดก็ปล่อยมันทรุดไปทั้งยวงนั่นแหละ ช่างกล่าว ครัวเก่านั้นปูแบบมีร่อง แต่ครัวใหม่เห็นจะทำแบบนั้นไม่ได้ เพราะเราไม่มีไก่กับเป็ดคอยกินมดกับแมลงสาบ อีกอย่างกลัวงูด้วย เกิดนั่งยองตำน้ำพริกแล้วงูมันฉกสวนขึ้น วู้ ! ใจคอไม่ค่อยดี ก็เลยปูติดสนิทกันไปเลย

.

.

        - ผมไม่ทิ้งไม้สักแผ่น สักชิ้น ใช้หมด บางแผ่นต้องตัดเพื่อจะเข้ามุม เข้าเหลี่ยม มีเศษไม้เหลือๆ ก็ไม่ทิ้ง เสียดาย เอามาแปะนั่นนี่ คืออย่างที่บอกว่าทำกันเอง ไม่ได้คำนึงว่าต้องสวยงาม ต้องประณีต ผมบอกกับช่างตลอดว่า ผมไม่เอาความสมบูรณ์แบบ ผมเอาความมีชีวิตชีวา 

.

.

        - ตรงข้างฝาบรรยายให้พี่ช่างฟัง เพราะพูดภาษาช่างไม่ถูก ก็เล่าไปว่ามันเป็นไม้แผ่นๆ วางซ้อนๆ กัน เหมือนฝาผนังโรงเรียนวัด พี่ช่างเขาก็ทำออกมาตามนั้นเป๊ะ

        - เห็นความไม่สมบูรณ์แบบไหมครับ ไม้คนละสี แปะมั่วไปหมด แต่ความไม่สมบูรณ์แบบสำหรับผมมันคือความสนุก มันไม่น่าเบื่อดีเวลามอง คือมองแล้วจะงง ๆ แปลก ๆ ว่า เอ๊ะ ! จะสวยดีหรือเปล่านะ 

        - ภาพสุดท้ายช่างเขาติดให้แบบโบราณครับ คือการซ้อนไม้ในแนวตั้งแล้วยิงติดทีละแผ่น มันก็จะเป็นลายอย่างที่เห็น คนโบราณเขานิยมใช้ติดหน้าชายคาบ้าน

.

.

.

        - หน้าต่างพวกนี้เป็นไม้สักเก่าแก่ที่อยู่ในครัว ผ่านฝนสาด แดดส่องมาตั้งแต่สมัยยายทวด ผมจำได้ว่า มันจะอยู่ติดสวนกล้วยน้ำว้า คือเปิดหน้าต่างออกไปก็เจอสวนกล้วย เอื้อมมือไปฟันใบตองได้ จำได้มีช่วงหนึ่งละครเรื่องกระสือช่อง 7 ฉาย โคตรน่ากลัว ไม่กล้าเปิดหน้าต่างนี้ตอนกลางคืนเป็นเดือน ๆ กลัวเจอผีกระสือในป่ากล้วย หน้าต่างนี้ตอนเอามาตัวมือจับมันไม่มีเพราะตอนนั้นมันเป็นไม้ และหลุดหายไป แอบเสียดาย ก็เลยจำใจต้องซื้อมือจับแบบเหล็กมาติด ครัวเก่ามันจะเปิดเป็นสี่บาน แบบเปิดได้แค่ 45 องศา แต่ครัวใหม่ที่บ้านผมมันไม่มีที่ ที่ไม่กว้างพอ ก็เลยทำเป็นบานพับ เปิดพับเป็นสองส่วนก็เท่ดี (ลำบากดีมากกว่า)

        - ไม้แผ่นนี้คือพระเอกของครัว เห็นรอยก้นหม้อไหม้นั่นไหมครับ จริง ๆ มันคงไม่สวยในสายตาคนอื่น เขาคงกลับด้านไหม้ลง แล้วโชว์ด้านสวยขึ้นอวดชาวโลก แต่สำหรับผม มันไม่สวยก็จริง แต่มันมีความหมาย ไม้แผ่นนี้เป็นไม้แผ่นที่โดนก้นหม้อข้าวร้อนวาง ลองคิดดูว่าไม้เนื้อแข็งและหนาขนาดนี้ ต้องผ่านการวางก้นหม้อมากี่รุ่น กี่ปี ถึงได้ดำไหม้และลึกขนาดนี้ สมัยที่เรายังไม่มีหม้อหุงข้าวไฟฟ้าใช้ บ้านนี้เคยหุงข้าวด้วยก้อนเส้าแบบเช็ดน้ำ ทุกเช้าจะได้กลิ่นข้าวหุงใหม่ ๆ ควันคลุ้ง ยายจะหุงข้าวแบบเช็ดน้ำ เอาน้ำที่เหลือจากการเช็ดข้าวมาใส่เกลือไว้ให้หลาน ๆ ดื่มแทนนม อร่อยดี อีกทั้งการหุงข้าวแบบนี้จะมีข้าวไหม้ก้นหม้อ ยายก็จะขูด ๆ เป็นแผ่นแล้วเอามาโรยเกลือ มันอร่อยจนบอกไม่ถูก สมัยนี้อยากกินแบบนี้แต่ไม่มีให้กินแล้ว เพราะหม้อหุงข้าวแบบใหม่มันฉลาดเกิน ผมขอให้พี่ช่างเอาไม้แผ่นนี้ทำชั้นวางแบบพับได้ พอไม่ใช้ก็พับเก็บ จะได้ไม่เกะกะ ค่อยกางเวลาจะใช้นั่งกินกาแฟตอนเช้า ๆ กินกาแฟไปมือก็ลูบรอยไหม้ไป เพลินดี

.

.

        - ส่วนพวกนี้จำไม่ได้แล้วว่าเรียกว่าอะไร ก็เอามาติดไว้สวย ๆ คิดเอาเองนะว่าสวย 

        - เอาไว้แขวนหอมแดงกับกระเทียม เลียนแบบครัวเก่า แต่มันก็ไม่ค่อยเหมือน

.

        - ในส่วนของถังใส่ของนั้นก็เอามาทำอ่างล้างมือ แต่ในตอนแรกมันมีร่อง ทำให้น้ำรั่วเป็นทาง แก้ปัญหาโดยการโทร. หาแม่ ให้แม่ส่งชันมาให้ แล้วจัดการเอามายา กันน้ำรั่ว พอทำเสร็จแทนที่จะได้เอาไว้ล้างมือ กลับกลายเป็นรูปล่าสุด สาเหตุเพราะอะไรนั้น เดี๋ยวรูปหลัง ๆ จะเฉลยครับ

        ไม้ที่เหลือก็ไม่ได้ทิ้งแต่อย่างใด ทิ้งไม่ลง เอามาทำชั้น เอามาแปะไปทั่ว มั่วไปหมด ส่วนที่เป็นช่องไว้ใส่ถังแก๊สกับช่องถังน้ำทิ้งก็ใช้ไม้ที่เหลือ ๆ มาทำเป็นประตูเปิด-ปิดได้ 

        ที่บอกว่างบประมาณ 40,000 บาท นี่คือ 40,000 บาทจริง ๆ ครับ เพราะส่วนใหญ่ทำกันเอง โต๊ะไม้ก็ให้พี่ช่างช่วยทำช่วยสอน โคมไฟก็หาจานเก่า ๆ มาทำ ไม้ก็ใช้ไม้เก่าจากที่บ้าน มันจึงไปหมดกับค่าของ ค่าเหล็ก ค่าหลังคา ค่าจ้างผู้ช่วยจากประเทศเพื่อนบ้านมาทำในส่วนที่หนัก ๆ ถือว่าประหยัดส่วนไหนได้ก็ประหยัด

.

.

        จนในที่สุด ครัวที่ตั้งใจก็เสร็จ ใช้เวลาครึ่งปีเต็มเลยทีเดียว ถึงมันจะไม่เหมือนครัวที่บ้านเก่า แต่อารมณ์มันได้ ความรู้สึกมันใช่ กลิ่นไม้เก่า เสียงเดินบนพื้นไม้ เวลาตำน้ำพริกแล้วโต๊ะสั่น เปิดหน้าต่างออกมาเจอสวนครัว เออมันก็ใกล้เคียง ในวันที่ทำเสร็จแล้วนั้น มันก็มีความสุข สุขตรงที่เราได้เอาสิ่งที่มีค่าที่สุดในชีวิตคนคนหนึ่ง กลับมาทำให้มันมีชีวิตอีกครั้ง ถ้ายายเห็นแกก็คงชอบ ขนาดเรา เรายังชอบเลย จินตนาการว่า ยายกำลังเดินไปเดินมาในครัวนี้ แล้วมันไม่ขัดหูขัดตา เพราะถ้าเอายายไปอยู่ในครัวโมเดิร์น ครัวสมัยใหม่ ยายคงหยิบจับอะไรไม่ถนัดนะ ผมว่า

.

.

.

.

.

.

        แต่ก็ต้องออกตัวขออภัยหากครัวที่ทำกันเองแบบมั่ว ๆ ผิดหลักทางสถาปนิกไปบ้าง เพราะเราไม่ค่อยมีความรู้ บางสิ่งที่ทำอาจไม่ถูกต้อง อาศัยเอาถูกใจเข้าว่า ผมก็ขอน้อมรับความผิดพลาดไว้ ณ ที่นี้ครับ ทุกวันนี้ผมเข้าครัวมากขึ้น เรียกว่าเข้าเกือบทุกวัน ทำกับข้าวกินเอง นอกจากที่แห่งนี้จะเป็นครัวแล้ว ตอนนี้มันยังเป็นมากกว่านั้น มันคือห้องทดลอง เรือนเพาะชำ ที่ปั้นดิน ปั้นทราย ก็สนุกไปอีกแบบ

        ทุกวันนี้ บ้านหลังนี้มีความหมายมากขึ้น มันไม่ใช่แค่ที่ที่เอาไว้นอนเฉย ๆ อีกต่อไป ผมอยู่บ้านมากขึ้น มีความสุขที่จะทำกับข้าว ปลูกต้นไม้ ทำขนม ทำงานเล็ก ๆ น้อย ๆ แทนที่จะออกไปเสียเงินนอกบ้าน เพิ่งเข้าใจวันนี้เองเนอะว่า บ้านที่มีความหมายมันเป็นยังไง

        ในวันที่โมโหเวลายายชอบใช้ไปซื้อพริกแห้งขณะที่เรากำลังดูการ์ตูน ในวันที่เบื่อหน่ายเวลาต้องนั่งตำพริกแกงแทนที่จะได้ไปวิ่งเล่น ในวันที่ปวดตูดในวันที่ต้องมานั่งเจียนใบตองทำข้าวต้มมัด มาวันนี้มันได้ใช้ทุกอย่าง ทุกศาสตร์ที่ยายสอน ก็ถือว่าโชคดี ที่มีคนแก่ขี้บ่นคนนั้นคอยจ้ำจี้จำไช วันนี้เลยไม่อด หิวเมื่อไรก็แค่เข้าครัว ทำอะไรง่าย ๆ ในขณะที่คนอื่นว่ายาก กินภายใน 10 นาทีอย่างงง ๆ ใครมีคนแก่อยู่ที่บ้าน รีบไปปะเหลาะขอวิชาไว้นะครับ เรื่องแบบนี้ไม่มีสอนทั่วไป ต้องคนเฒ่าคนแก่เท่านั้นถึงจะมีวิชา ขอบคุณที่ติดตามนะครับ

ข้อมูลและภาพจาก คุณ กบฏน้อยจากดาวB612